Spot Ve Vadeli İşlemlerde Risk Dağılımı

Finansal piyasalarda yatırım yaparken, sadece Spot piyasada varlık satın almak (yani anında teslim almak üzere alım yapmak) yeterli değildir. Vadeli sözleşmeler gibi türev araçları kullanarak portföyünüzdeki riskleri yönetmek, modern piyasa stratejilerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu makalede, spot varlıklarınızı vadeli işlemlerle nasıl dengeleyeceğinizi, temel göstergelerle zamanlama yapmayı ve yaygın psikolojik hatalardan nasıl kaçınacağınızı basitçe öğreneceksiniz.

Spot ve Vadeli İşlemlerin Temel Farkı

Spot piyasada, bir varlığı (örneğin Bitcoin) o anki piyasa fiyatından alırsınız ve varlık hemen size ait olur. Bu, uzun vadeli bir Kaldıraçsız Spot Piyasada Sabır gerektiren bir yaklaşımdır.

Öte yandan, Vadeli sözleşmeler, belirli bir varlığı gelecekteki bir tarihte, bugünden belirlenen bir fiyattan almayı veya satmayı taahhüt eden anlaşmalardır. Vadeli işlemler, genellikle Kaldıraç kullanılmasına izin verdiği için potansiyel getirileri artırabilir ancak aynı zamanda riskleri de önemli ölçüde yükseltir. Risk yönetiminin anahtarı, bu iki piyasayı bir arada kullanmaktır.

Risk Dağılımı ve Kısmi Koruma (Hedging)

Risk dağılımı, tüm yumurtaları aynı sepete koymamak anlamına gelir. Spot hesabınızda elinizde tuttuğunuz varlıkların fiyat düşüşüne karşı kendinizi korumak için vadeli işlemleri kullanabilirsiniz. Buna kısmi koruma (partial hedging) denir.

Diyelim ki, 10.000 Dolar değerinde Bitcoin (BTC) spot olarak elinizde tutuyorsunuz ve piyasanın kısa vadede düşüş yaşayabileceğini düşünüyorsunuz, ancak uzun vadede hala pozitifsiniz. Tamamen satmak istemiyorsunuz (çünkü uzun vadeli inancınız var), ancak kısa vadeli düşüşten korunmak istiyorsunuz.

Bu durumda, 10.000 Dolarınızın sadece bir kısmını (örneğin %50'sini) korumak için vadeli piyasada kısa pozisyon açabilirsiniz.

Pratik Adım: Kısmi Koruma

1. **Spot Pozisyonunuzu Belirleyin:** 1 BTC spot elinizde. 2. **Risk Toleransınızı Belirleyin:** %50 risk almak istiyorsunuz. 3. **Vadeli İşlem Açın:** Vadeli piyasada, spot pozisyonunuzun yarısını karşılayacak kadar (yani 0.5 BTC eşdeğeri) kısa (satış) pozisyonu açın.

Eğer BTC fiyatı düşerse:

Spot varlığınız değer kaybeder.
Vadeli pozisyonunuz kâr eder ve bu kaybı telafi eder.

Eğer BTC fiyatı yükselirse:

Spot varlığınız değer kazanır.
Vadeli pozisyonunuz zarar eder, ancak bu zarar, spot varlığınızın kazancının bir kısmını azaltır.

Bu yöntem, kâr potansiyelinizi tamamen kapatmadan, olası düşüşlere karşı bir tampon oluşturur. Vadeli İşlemlerde Pozisyon Büyüklüğü Ayarı bu aşamada kritik öneme sahiptir, zira kaldıraç kullanıyorsanız, koruma amaçlı açtığınız pozisyon bile büyüklük yönetimi yapılmazsa tehlikeli olabilir.

Göstergelerle Giriş ve Çıkış Zamanlaması

Vadeli işlemlerde kaldıraç kullanıldığı için, giriş ve çıkış zamanlaması spot piyasaya göre çok daha önemlidir. Basit teknik analiz araçları, bu zamanlamayı belirlemede yardımcı olabilir.

1. Göreceli Güç Endeksi (RSI)

RSI (Relative Strength Index), bir varlığın aşırı alım (genellikle 70 üzeri) veya aşırı satım (genellikle 30 altı) bölgelerinde olup olmadığını gösterir.

**Giriş Zamanlaması:** Spot alım yaparken veya uzun pozisyon açarken, Giriş Zamanlaması İçin RSI Kullanımında belirtildiği gibi, RSI'ın 30 seviyesinin altına düşüp tekrar yukarı dönmesini beklemek, dip seviyeye yakın bir alım fırsatı verebilir.
**Koruma Zamanlaması:** Eğer spot varlığınız var ve RSI 70’in üzerine çıkmışsa, bu kısa vadeli bir geri çekilme riski taşıdığı anlamına gelebilir. Bu durumda, elinizdeki spot varlığın bir kısmını korumak için vadeli piyasada kısa pozisyon açmayı düşünebilirsiniz.

2. Hareketli Ortalama Yakınsama/Uzaklaşma (MACD)

MACD (Moving Average Convergence Divergence), trendin yönünü ve momentumunu gösterir. İki çizginin (MACD çizgisi ve sinyal çizgisi) kesişimi önemlidir.

**Alım Sinyali:** MACD çizgisinin, sinyal çizgisini aşağıdan yukarıya doğru kesmesi (boğa kesişimi), yükseliş momentumunun başladığını gösterebilir.
**Satım Sinyali (Koruma İhtiyacı):** MACD çizgisinin, sinyal çizgisini yukarıdan aşağıya doğru kesmesi (ayı kesişimi), düşüş momentumunun başladığını işaret edebilir. Bu, spot pozisyonunuzu korumaya başlamak için iyi bir zaman olabilir.

3. Bollinger Bantları

Bollinger Bantları, fiyatın ortalama değerden ne kadar saptığını gösteren üç çizgiden oluşur: bir orta hareketli ortalama ve bunun üstünde/altında standart sapmalarla belirlenen iki bant.

**Alım/Satım Aralıkları:** Bollinger Bantları Ile Alım Satım Aralıkları stratejisine göre, fiyatın alt banda dokunması veya dışına çıkması, geçici olarak aşırı satılmış olabileceğini gösterir. Fiyatın üst banda dokunması ise aşırı alım bölgesini işaret eder.
**Volatilite ve Koruma:** Fiyatlar dar bir aralıkta sıkışıyorsa (bantlar daralıyorsa), büyük bir fiyat hareketinin yaklaştığı anlamına gelebilir. Bu tür bir Vadeli işlem volatilite analizi sonrasında, spot pozisyonunuzu korumak için daha dikkatli olmalısınız.

Risk Yönetimi Tablosu: Basit Bir Senaryo

Aşağıdaki tablo, spot varlık sahibi bir yatırımcının, basit bir risk dağılımı örneğini göstermektedir. Burada kaldıraç kullanılmasa bile, vadeli işlemlerin nasıl dengeleyici rol oynadığı gösterilmiştir.

Varlık Tipi	Miktar (USD Değeri)	Amaç	Kullanılan Araç
Spot BTC Varlığı	5.000 USD	Uzun Vadeli Tutma	Spot Piyasa
Vadeli Koruma (Kısa)	-2.000 USD	Kısa Vadeli Düşüşten Korunma	Vadeli Sözleşme
Net Pozisyon Değeri	3.000 USD	Risk Azaltılmış Portföy	Kombine Strateji

Bu yapı, yatırımcının piyasa düşüşünde tüm sermayesini riske atmadan, spot varlığının önemli bir kısmını korumasını sağlar.

Psikolojik Tuzaklar ve Risk Notları

Spot ve vadeli işlemleri birleştirmek, disiplin gerektirir. Yanlış psikoloji, en iyi stratejiyi bile bozabilir.

Kaybı Telafi Etme İsteği (Revenge Trading)

Vadeli işlemlerde küçük bir kayıp yaşadığınızda, bunu hemen telafi etmek için daha büyük bir kaldıraçla veya daha agresif bir pozisyonla piyasaya geri dönmek çok yaygın bir hatadır. Bu, genellikle daha büyük kayıplara yol açar. Yüksek kaldıraçlı vadeli işlem ticaretinde risk yönetimi her zaman öncelikli olmalıdır.

Aşırı Güven ve Kaldıraç Kullanımı

Vadeli işlemlerin en büyük cazibesi kaldıraçtır. Spot piyasada sabırlı olan yatırımcılar, vadeli piyasada kaldıraçla "hızlı zengin olma" tuzağına düşebilirler. Kaldıraç, kârı büyüttüğü gibi, kayıpları da katlar. Koruma amaçlı pozisyon açarken bile, marj gereksinimlerini ve olası likidasyon fiyatlarını anlamak hayati önem taşır. ETH Süresiz Vadeli İşlemlerde Marj Yönetimi ve Fonlama Oranları gibi konuları mutlaka inceleyin.

Duygusal Karar Verme

Piyasa hareketleri sırasında korku ve açgözlülük, mantıklı kararlar almayı engeller. Eğer bir koruma pozisyonu açtıysanız, bu pozisyonun amacına sadık kalın. Fiyatlar tersine dönerken panikle koruma pozisyonunu kapatmak, hem spot hem de vadeli pozisyonunuzda kötü sonuçlar doğurabilir. Önceden belirlenmiş kurallara uymak, duygusal tepkileri minimize eder.

Sonuç

Spot ve vadeli işlemlerin entegrasyonu, yatırımcılara esneklik ve güçlü bir risk kontrol mekanizması sunar. Spot varlıklarınızı uzun vadeli bir temel olarak tutarken, vadeli sözleşmeleri kullanarak kısa vadeli dalgalanmalara karşı kendinizi kısmen koruyabilir veya piyasa beklentilerinize göre pozisyonlarınızı ayarlayabilirsiniz. Başarılı bir risk dağılımı, teknik göstergeleri anlamayı, pozisyon büyüklüğünü doğru ayarlamayı ve en önemlisi, duygusal disiplini korumayı gerektirir.

Ayrıca bakın (bu sitede)

Önerilen makaleler

Recommended Futures Trading Platforms

Platform	Futures perks & welcome offers	Register / Offer
Binance Futures	Up to 125× leverage; vouchers for new users; fee discounts	Sign up on Binance
Bybit Futures	Inverse & USDT perpetuals; welcome bundle; tiered bonuses	Start on Bybit
BingX Futures	Copy trading & social; large reward center	Join BingX
WEEX Futures	Welcome package and deposit bonus	Register at WEEX
MEXC Futures	Bonuses usable as margin/fees; campaigns and coupons	Join MEXC

Join Our Community

Follow @startfuturestrading for signals and analysis.

🔻 Türkiye'de Kullanılabilir Diğer Güvenilir Kripto Borsaları

Bitget: Bitget'e kayıt olun ve 6200 USDT'ye kadar hoş geldin bonusu kazanın.

BingX: BingX'e katılın ve 6800 USDT'ye kadar ödüller kazanın. P2P ve kopya ticaret özellikleriyle!

KuCoin: KuCoin ile TRY ile kripto satın alın. Türkçe arayüz ve topluluk desteği mevcut.

BitMEX: BitMEX'e kayıt olun ve kaldıraçlı işlemler dünyasına adım atın.

📈 Premium Crypto Signals – 100% Free

🚀 Get trading signals from high-ticket private channels of experienced traders — absolutely free.

✅ No fees, no subscriptions, no spam — just register via our BingX partner link.

🔓 No KYC required unless you deposit over 50,000 USDT.

💡 Why is it free? Because when you earn, we earn. You become our referral — your profit is our motivation.

🎯 Winrate: 70.59% — real results from real trades.

We’re not selling signals — we’re helping you win.

Join @refobibobot on Telegram