Eugene Fama
Eugene Fama
Eugene Fama, 23 Şubat 1939'da İtalya, Rochester, New York'ta doğmuş olan Amerikalı ekonomist ve finans profesörüdür. Özellikle Finansal Ekonomiler alanındaki çalışmalarıyla tanınır ve Verimlilik Piyasası Hipotezi'nin geliştirilmesiyle ün kazanmıştır. 2013 yılında Lars Peter Hansen ve Robert J. Shiller ile birlikte "varlık fiyatlarını tahmin etmedeki ampirik analizin öncülüğü" nedeniyle Nobel Ekonomi Ödülü'nü almıştır. Fama'nın çalışmaları, modern Portföy Yönetimi ve Risk Yönetimi teorilerine temel oluşturmuş ve finans piyasalarının nasıl işlediğine dair anlayışımızı derinden etkilemiştir.
Erken Yaşamı ve Eğitimi
Fama, 1960 yılında Rochester Üniversitesi’nden Ekonomi lisans derecesiyle mezun olmuştur. Yüksek lisans ve doktora eğitimini de aynı üniversitede tamamlamış ve 1964 yılında doktora derecesini almıştır. Doktora tezi, Hisse Senedi Fiyatlarının rastgele yürüyüş (random walk) özelliğini incelemiş ve bu çalışması, Verimlilik Piyasası Hipotezi'nin temelini oluşturmuştur.
Kariyeri
Fama, akademik kariyerine 1964 yılında University of Pennsylvania'da Yardımcı Doçent olarak başlamıştır. Daha sonra aynı üniversitede Doçent ve Profesör unvanlarına yükselmiştir. 1998 yılından bu yana ise Chicago Üniversitesi’nde Finans Profesörü olarak görev yapmaktadır. Ayrıca, uzun yıllar boyunca National Bureau of Economic Research (NBER) ile çalışmış ve birçok önemli araştırma projesine katkıda bulunmuştur.
Fama’nın akademik çalışmaları, finansal piyasaların verimliliği, varlık fiyatlandırması, risk primi ve piyasa anomalileri gibi konuları kapsamaktadır. Özellikle, Verimlilik Piyasası Hipotezi üzerine yaptığı araştırmalar, finans dünyasında geniş yankı uyandırmış ve birçok tartışmaya yol açmıştır.
Verimlilik Piyasası Hipotezi (VPH)
Fama’nın en bilinen katkısı şüphesiz Verimlilik Piyasası Hipotezi'dir. Bu hipotez, finansal piyasalardaki varlık fiyatlarının, mevcut tüm bilgileri yansıttığını savunur. VPH, üç farklı formda ortaya konmuştur:
- **Zayıf Form VPH:** Varlık fiyatları, geçmiş fiyat ve işlem hacmi bilgilerini yansıtır. Bu forma göre, Teknik Analiz yöntemleriyle piyasayı yenmek mümkün değildir.
- **Yarı Güçlü Form VPH:** Varlık fiyatları, kamuya açık tüm bilgileri (finansal tablolar, haberler, raporlar vb.) yansıtır. Bu forma göre, Temel Analiz yöntemleriyle piyasayı yenmek mümkün değildir.
- **Güçlü Form VPH:** Varlık fiyatları, tüm bilgileri (kamuya açık ve kapalı) yansıtır. Bu forma göre, hiçbir yöntemle piyasayı yenmek mümkün değildir.
VPH, finansal piyasaların rasyonel ve verimli olduğunu varsayar. Ancak, bazı araştırmacılar, piyasalarda irrasyonel davranışların ve anomalilerin görülebileceğini ve VPH'nin her zaman geçerli olmadığını savunmaktadırlar. Davranışsal Finans alanı, bu eleştirilere yanıt olarak ortaya çıkmış ve insan psikolojisinin finansal karar alma süreçleri üzerindeki etkilerini incelemiştir.
Varlık Fiyatlandırma Modelleri
Fama, varlık fiyatlandırma modelleri alanında da önemli katkılarda bulunmuştur. Özellikle, Üç Faktör Modeli olarak bilinen model, piyasa risk primi, büyüklük ve değer etkenlerini kullanarak varlıkların beklenen getirilerini açıklamayı amaçlamaktadır. Bu model, CAPM (Capital Asset Pricing Model) modelinin bir uzantısıdır ve CAPM'in bazı eksikliklerini gidermeyi hedeflemektedir.
Üç Faktör Modeli, yatırımcıların portföylerini oluştururken ve risklerini yönetirken kullanabileceği önemli bir araçtır. Model, varlıkların beklenen getirilerini tahmin etmek ve portföyleri çeşitlendirmek için kullanılabilir. Faktör Yatırımı stratejileri, bu modelin temelini oluşturur.
Piyasa Anomalileri
Fama, piyasa anomalileri konusundaki çalışmalarıyla da bilinir. Piyasa anomalileri, VPH'nin öngördüğü gibi davranmayan ve yatırımcılara anormal getiriler sağlayan piyasa olaylarıdır. Örneğin, küçük şirketlerin büyük şirketlere göre daha yüksek getiri sağlaması, Değer Yatırımı stratejisiyle ilgilidir ve bir anomali olarak kabul edilir.
Fama, piyasa anomalilerinin genellikle geçici olduğunu ve zamanla ortadan kalktığını savunmaktadır. Ancak, bazı anomalilerin uzun vadede devam ettiği ve yatırımcıların bundan faydalanabileceği de gösterilmiştir. Momentum Stratejisi, bu anomalilerden birine dayanır ve son dönemde iyi performans gösteren hisse senetlerine yatırım yapmayı içerir.
Kripto Para Piyasalarına Bakışı
Eugene Fama, kripto para piyasalarına karşı genellikle şüpheci bir yaklaşım sergilemiştir. Kripto paraların değerinin temel ekonomik faktörlere dayanmadığını ve spekülasyonlara açık olduğunu belirtmiştir. Ayrıca, kripto paraların yasal düzenlemelerle ilgili belirsizlikler nedeniyle riskli bir yatırım aracı olduğunu vurgulamıştır.
Ancak, Fama, kripto paraların finansal teknoloji alanında yenilikçi potansiyele sahip olduğunu kabul etmektedir. Blockchain teknolojisinin finansal sistemleri dönüştürebileceğine ve kripto paraların gelecekte daha yaygın olarak kullanılabileceğine inanmaktadır. DeFi (Decentralized Finance) uygulamalarının ve NFT (Non-Fungible Token) piyasasının potansiyelini de takip etmektedir.
Kripto Futures ve Fama’nın Çalışmaları
Fama’nın çalışmaları, Kripto Futures piyasalarının değerlendirilmesi için de önemli bir çerçeve sunmaktadır. VPH açısından bakıldığında, kripto futures fiyatlarının da mevcut tüm bilgileri yansıtması beklenir. Ancak, kripto para piyasalarının volatilitesi ve düzenlemelerdeki belirsizlikler, VPH'nin geçerliliğini sorgulatabilir.
Kripto futures piyasalarında, Arbitraj fırsatları ortaya çıkabilir. Fama’nın çalışmaları, bu tür fırsatların ne kadar sürdürülebilir olduğunu ve piyasa verimliliğinin bu fırsatları nasıl ortadan kaldırabileceğini anlamamıza yardımcı olabilir. Ayrıca, kripto futures sözleşmelerinin fiyatlandırması ve risk yönetimi konularında da Fama’nın varlık fiyatlandırma modelleri kullanılabilir.
Eleştiriler
Eugene Fama'nın çalışmaları, bazı eleştirilere de maruz kalmıştır. Özellikle, 2008 Finans Krizi'nin ardından, VPH'nin piyasa irrasyonelitesini ve sistemik riskleri yeterince açıklayamadığı yönünde eleştiriler yapılmıştır. Ayrıca, Fama'nın piyasa anomalilerini küçümsemesi ve davranışsal faktörleri göz ardı etmesi de eleştirilen noktalardır.
Ancak, Fama'nın çalışmaları, finans alanında hala büyük bir etkiye sahiptir ve birçok araştırmacı tarafından temel bir referans noktası olarak kabul edilmektedir. Fama, eleştirilere açık fikirli bir şekilde yaklaşmış ve çalışmalarını sürekli olarak güncellemeye çalışmıştır.
Önemli Yayınları
- "Random Walks in Stock Market Prices", Financial Journal, 1965
- "The Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work", Journal of Finance, 1970
- "Common Risk Factors in the Returns on Stocks and Bonds", Journal of Financial Economics, 1993 (Kenneth French ile birlikte)
- "What Makes Stock Markets Crash?", Journal of Economic Perspectives, 2010
Sonuç
Eugene Fama, finansal ekonomiler alanında çığır açan çalışmalarıyla tanınan bir ekonomisttir. Verimlilik Piyasası Hipotezi, varlık fiyatlandırma modelleri ve piyasa anomalileri konusundaki katkıları, finans dünyasını derinden etkilemiştir. Kripto para piyasalarına karşı şüpheci yaklaşımına rağmen, Fama’nın çalışmaları, bu yeni piyasaların değerlendirilmesi için de önemli bir çerçeve sunmaktadır. Finansal piyasaların nasıl işlediğini anlamak ve yatırım stratejileri geliştirmek isteyenler için Fama’nın çalışmaları, vazgeçilmez bir kaynaktır.
| Kavram | Açıklama | İlgili Bağlantı |
| Verimlilik Piyasası Hipotezi | Varlık fiyatlarının mevcut tüm bilgileri yansıttığı iddiası. | Verimlilik Piyasası Hipotezi |
| Üç Faktör Modeli | Varlık getirilerini açıklamak için kullanılan bir model. | Üç Faktör Modeli |
| Piyasa Anomalileri | VPH'nin öngördüğü gibi davranmayan piyasa olayları. | Piyasa Anomalileri |
| Rastgele Yürüyüş | Hisse senedi fiyatlarının tahmin edilemez olduğu fikri. | Rastgele Yürüyüş |
| CAPM | Varlık fiyatlandırması için kullanılan temel bir model. | CAPM |
| Davranışsal Finans | İnsan psikolojisinin finansal karar alma süreçleri üzerindeki etkilerini inceleyen alan. | Davranışsal Finans |
Hedge Fonları, Risk Paritesi, Quantitatif Yatırım, Algoritmik İşlem, Yüksek Frekanslı İşlem, Makroekonomik Analiz, Gösterge Tabanlı Yatırım, Endeks Takibi, Değerleme, Finansal Modelleme, Opsiyon Fiyatlama, Varlık Tahsisi, Portföy Optimizasyonu, Diverjans Analizi, Elliott Dalga Teorisi, Fibonacci Geri Çekilme Seviyeleri, RSI (Göreceli Güç Endeksi), MACD (Hareketli Ortalama Yakınsama Iraksama), Bollinger Bantları, Hacim Ağırlıklı Ortalama Fiyat (VWAP), İşlem Hacmi.
- Gerekçe:** Eugene Fama, Nobel Ödülü kazanmış tanınmış bir ekonomisttir. Finans alanındaki çalışmalarıyla bilinir.
Önerilen Futures Ticaret Platformları
| Platform | Futures Özellikleri | Kayıt Ol |
|---|---|---|
| Binance Futures | 125x kaldıraç, USDⓈ-M sözleşmeleri | Şimdi Kaydol |
| Bybit Futures | Perpetual ters sözleşmeler | Ticarete Başla |
| BingX Futures | Kopya ticareti | BingX'e Katıl |
| Bitget Futures | USDT garantili sözleşmeler | Hesap Aç |
| BitMEX | Kripto platformu, 100x kaldıraç | BitMEX |
Topluluğumuza Katılın
Daha fazla bilgi için Telegram kanalına abone olun: @strategybin. En iyi kazanç platformları – şimdi kaydol.
Topluluğumuzda Yer Alın
Analiz, ücretsiz sinyaller ve daha fazlası için Telegram kanalına abone olun: @cryptofuturestrading.