Automatic Market Maker

Otomatik Piyasa Yapıcılar

Otomatik Piyasa Yapıcılar (AMM’ler), Merkeziyetsiz Finans (DeFi) ekosisteminin temel yapı taşlarından biridir. Geleneksel borsa modellerinden farklı olarak, AMM’ler alım satım işlemlerini kolaylaştırmak için akıllı sözleşmeleri kullanır ve bu sayede aracı ihtiyacını ortadan kaldırır. Bu makale, AMM’lerin nasıl çalıştığını, avantajlarını, dezavantajlarını, farklı türlerini, risklerini ve gelecekteki potansiyelini derinlemesine inceleyecektir.

Geleneksel Borsalar ve AMM’ler: Temel Farklar

Geleneksel borsalarda, alıcılar ve satıcılar emir defterleri aracılığıyla doğrudan birbirleriyle eşleşirler. Bu sistemde, bir piyasa yapıcı, alım ve satım emirleri arasındaki farkı kapatarak likidite sağlar ve işlem hacmini artırır. AMM’ler ise bu süreci tamamen değiştirir. AMM’ler, likidite havuzu adı verilen akıllı sözleşmelere kilitlenmiş tokenlerden oluşan havuzlar aracılığıyla likiditeyi sağlar. Kullanıcılar, bu havuzlarla doğrudan etkileşime girerek token takas edebilirler.

Geleneksel borsaların aksine, AMM’ler emir defterlerine ihtiyaç duymazlar. Fiyatlar, havuzdaki token oranlarına göre otomatik olarak belirlenir. Bu sayede, 7/24 işlem yapma imkanı sunulur ve kayma (slippage) gibi faktörler dikkate alınarak fiyatlandırma gerçekleştirilir.

AMM’lerin Çalışma Prensibi

AMM’lerin temelinde yatan prensip, matematiksel bir formüle dayanır. En yaygın kullanılan formül, Sabit Ürün Formülü’dür:

x * y = k

Burada:

x havuzdaki birinci tokenin miktarını temsil eder.
y havuzdaki ikinci tokenin miktarını temsil eder.
k ise bir sabittir.

Bu formül, havuzdaki tokenlerin çarpımının her zaman sabit kalması gerektiğini belirtir. Bir kullanıcı bir token satın aldığında, diğer tokenin fiyatı artar ve tersi de geçerlidir. Bu fiyatlandırma mekanizması, sürekli olarak piyasa koşullarına uyum sağlar.

Örneğin, bir havuzda 10 ETH ve 1000 USDT varsa, k = 10,000'dir. Bir kullanıcı 1 ETH satın almak isterse, havuzdaki ETH miktarı 9'a düşer. Bu durumda, USDT miktarı k sabiti 10,000'i korumak için 1111.11'e yükselmelidir. Bu, kullanıcının 1 ETH için 111.11 USDT ödemesi gerektiği anlamına gelir.

AMM'lerin Avantajları

**Merkeziyetsizlik:** AMM’ler, merkeziyetsiz bir şekilde çalışır ve aracıların kontrolünü ortadan kaldırır.
**24/7 Erişilebilirlik:** AMM’ler, 7/24 işlem yapma imkanı sunar.
**Likidite Sağlama İmkanı:** Kullanıcılar, likidite sağlayıcı (LP) olarak havuzlara token ekleyerek işlem ücretlerinden pay kazanabilirler. Likidite madenciliği bu süreçte önemli bir rol oynar.
**Düşük Bariyerler:** AMM’ler, geleneksel borsalara kıyasla daha düşük işlem ücretleri ve daha kolay erişim sağlar.
**Yeni Projeler İçin Fırsat:** Yeni token projeleri, AMM’ler aracılığıyla kolayca likidite sağlayabilirler.

AMM'lerin Dezavantajları

**Kayma (Slippage):** Büyük işlemler, havuzdaki token oranlarını önemli ölçüde değiştirebilir ve bu da kaymaya neden olabilir.
**Geçici Kayıp (Impermanent Loss):** LP’ler, havuzdaki tokenlerin fiyatları değiştiğinde geçici kayıp yaşayabilirler. Bu kayıp, tokenlerini havuzdan çekmedikleri sürece gerçekleşmez.
**Akıllı Sözleşme Riskleri:** AMM’ler, akıllı sözleşme güvenlik açıklarına karşı savunmasız olabilirler.
**Ön Cephe Koşusu (Front Running):** Kötü niyetli aktörler, bekleyen işlemleri manipüle ederek kar elde edebilirler.
**Düşük Likidite:** Bazı AMM havuzları, yeterli likiditeye sahip olmayabilir ve bu da kaymayı artırabilir.

Farklı AMM Türleri

**Sabit Ürün AMM'leri (Constant Product AMM):** En yaygın AMM türüdür ve Uniswap gibi platformlarda kullanılır. (x * y = k formülü)
**Sabit Toplam AMM'leri (Constant Sum AMM):** Bu AMM’ler, havuzdaki tokenlerin toplam miktarının sabit kalmasını sağlar.
**Sabit Oran AMM'leri (Constant Mean AMM):** Balancer gibi platformlarda kullanılır ve farklı ağırlıklara sahip tokenleri destekler.
**Stabilcoin AMM'leri (Stablecoin AMM):** Curve Finance gibi platformlarda kullanılır ve stabilcoin’lerin takasını optimize eder. Stabilcoin'ler arasındaki takaslarda düşük kayma sağlar.
**Dinamik Ücretli AMM'ler (Dynamic Fee AMM):** Piyasaya göre işlem ücretlerini ayarlayan AMM'lerdir.

Popüler AMM Platformları

**Uniswap:** En popüler AMM platformlarından biridir ve Ethereum üzerinde çalışır. Uniswap V3 ile likidite konsantrasyonu özelliği sunar.
**SushiSwap:** Uniswap'in bir çatallamasıdır ve ek teşvikler sunar.
**Balancer:** Farklı ağırlıklara sahip tokenleri destekleyen bir AMM platformudur.
**Curve Finance:** Stabilcoin’lerin takasını optimize eden bir AMM platformudur.
**PancakeSwap:** Binance Smart Chain üzerinde çalışan bir AMM platformudur. Binance Smart Chain'in düşük işlem ücretlerinden yararlanır.

AMM'lerde Risk Yönetimi

AMM’lerde işlem yaparken ve likidite sağlarken riskleri yönetmek önemlidir. İşte bazı risk yönetimi stratejileri:

**Araştırma:** İşlem yapacağınız AMM platformunu ve havuzu dikkatlice araştırın. Akıllı sözleşme denetimleri yapılmış mı kontrol edin.
**Küçük Başlayın:** Yeni bir AMM platformunda işlem yapmaya başlarken küçük miktarlarla başlayın.
**Kayma (Slippage) Toleransını Ayarlayın:** İşlem yaparken kayma toleransını dikkatlice ayarlayın.
**Geçici Kaybı Anlayın:** Likidite sağlayıcı olarak geçici kaybın nasıl çalıştığını anlayın ve buna göre pozisyon alın.
**Çeşitlendirme:** Likidite sağlayıcı olarak farklı havuzlara yatırım yaparak riski dağıtın.
**Güvenlik Önlemleri:** Cüzdan güvenliğinizi sağlayın ve kimlik avı saldırılarına karşı dikkatli olun.

AMM'lerin Geleceği

AMM’ler, DeFi ekosisteminin geleceğinde önemli bir rol oynamaya devam edecektir. Yeni gelişmeler ve iyileştirmeler, AMM’lerin daha verimli, güvenli ve erişilebilir hale gelmesini sağlayacaktır.

**Katman 2 Çözümleri:** Katman 2 ölçeklendirme çözümleri, AMM’lerin işlem hızını ve verimliliğini artırabilir.
**Çapraz Zincir AMM'leri:** Farklı blok zincirleri arasında işlem yapmayı sağlayan AMM’ler, likiditeyi artırabilir ve kullanıcı deneyimini iyileştirebilir.
**Yapay Zeka ve Makine Öğrenimi:** Yapay zeka ve makine öğrenimi algoritmaları, AMM’lerin fiyatlandırma mekanizmalarını optimize edebilir ve riskleri azaltabilir.
**Daha Gelişmiş Likidite Yönetimi:** Yeni likidite yönetimi stratejileri, geçici kaybı azaltabilir ve LP’lere daha iyi getiri sağlayabilir.
**Kurumsal İlgi:** Kurumsal yatırımcıların DeFi’ye olan ilgisi arttıkça, AMM’lerin daha da gelişmesi bekleniyor.

İlgili Kavramlar ve Stratejiler

Bu makale, Otomatik Piyasa Yapıcılar (AMM’ler) hakkında kapsamlı bir genel bakış sunmaktadır. AMM’lerin nasıl çalıştığını, avantajlarını, dezavantajlarını ve gelecekteki potansiyelini anlamak, DeFi ekosisteminde başarılı bir şekilde işlem yapmak ve yatırım yapmak için önemlidir.

Önerilen Futures Ticaret Platformları

Platform	Futures Özellikleri	Kayıt Ol
Binance Futures	125x kaldıraç, USDⓈ-M sözleşmeleri	Şimdi Kaydol
Bybit Futures	Perpetual ters sözleşmeler	Ticarete Başla
BingX Futures	Kopya ticareti	BingX'e Katıl
Bitget Futures	USDT garantili sözleşmeler	Hesap Aç
BitMEX	Kripto platformu, 100x kaldıraç	BitMEX

Topluluğumuza Katılın

Daha fazla bilgi için Telegram kanalına abone olun: @strategybin. En iyi kazanç platformları – şimdi kaydol.

Topluluğumuzda Yer Alın

Analiz, ücretsiz sinyaller ve daha fazlası için Telegram kanalına abone olun: @cryptofuturestrading.

🔻 Türkiye'de Kullanılabilir Diğer Güvenilir Kripto Borsaları

Bitget: Bitget'e kayıt olun ve 6200 USDT'ye kadar hoş geldin bonusu kazanın.

BingX: BingX'e katılın ve 6800 USDT'ye kadar ödüller kazanın. P2P ve kopya ticaret özellikleriyle!

KuCoin: KuCoin ile TRY ile kripto satın alın. Türkçe arayüz ve topluluk desteği mevcut.

BitMEX: BitMEX'e kayıt olun ve kaldıraçlı işlemler dünyasına adım atın.

📈 Premium Crypto Signals – 100% Free

🚀 Get trading signals from high-ticket private channels of experienced traders — absolutely free.

✅ No fees, no subscriptions, no spam — just register via our BingX partner link.

🔓 No KYC required unless you deposit over 50,000 USDT.

💡 Why is it free? Because when you earn, we earn. You become our referral — your profit is our motivation.

🎯 Winrate: 70.59% — real results from real trades.

We’re not selling signals — we’re helping you win.

Join @refobibobot on Telegram