Spot Ve Vadeli İşlemler Risk Dengesi

Spot ve Vadeli İşlemler Risk Dengesi

Finansal piyasalarda, özellikle de Spot piyasa ve Vadeli sözleşme piyasalarında işlem yaparken, riskleri yönetmek ve potansiyel getirileri optimize etmek esastır. Bu makale, elinizdeki fiziksel varlıkların (spot varlıklar) riskini, türev ürünler olan vadeli işlemlerle nasıl dengeleyeceğinizi, yani "risk dengesini" nasıl kuracağınızı basitçe anlatmayı amaçlamaktadır. Bu dengeyi kurmak, büyük düşüşlerde sermayenizi korumanıza yardımcı olabilir.

Spot Piyasayı Anlamak

Spot piyasa, bir varlığın (örneğin Bitcoin veya hisse senedi) anında teslim edilmek üzere mevcut piyasa fiyatından alınıp satıldığı yerdir. Elde ettiğiniz varlıklar size aittir ve fiyat hareketlerine doğrudan maruz kalırsınız. Eğer elinizde 10.000 TL değerinde kripto para varsa ve fiyat %20 düşerse, doğrudan 2.000 TL zarar edersiniz. Bu doğrudan risktir.

Vadeli İşlemler ve Risk Yönetimi

Vadeli sözleşme ise, gelecekte belirli bir tarihte, önceden belirlenmiş bir fiyattan bir varlığı almayı veya satmayı taahhüt eden bir anlaşmadır. Vadeli işlemler, kaldıraç kullanma potansiyeli sunduğu için yüksek risk taşırken, aynı zamanda spot pozisyonları korumak (koruma sağlamak veya "hedge" etmek) için de güçlü bir araçtır.

Risk dengesi, spot pozisyonunuzun tersi yönde bir pozisyon alarak piyasa hareketlerinden kaynaklanan kayıpları sınırlamayı içerir. Bu işleme genellikle "koruma" veya "hedge" denir.

Basit Koruma (Hedge) Stratejileri

Koruma, spot varlıklarınızı satmadan fiyat düşüşlerine karşı kendinizi sigortalamanın bir yoludur.

1. **Kısmi Koruma (Partial Hedging):** Bu en yaygın yaklaşımdır. Elinizdeki spot varlıkların tamamını değil, sadece bir kısmını korumayı hedeflersiniz. Örneğin, 10 birim BTC'niz varsa, sadece 5 birimlik BTC'nin düşüş riskini kapatmak için kısa (satış) vadeli işlem pozisyonu açabilirsiniz. Bu, olası yükselişlerden tamamen vazgeçmeden, büyük bir düşüş riskini azalmanızı sağlar. Bu konu hakkında daha fazla bilgi için Basit Kripto Koruma Senaryoları makalesine bakabilirsiniz.

2. **Vadeli İşlem ile Satış (Shorting):** Eğer piyasanın genel olarak düşeceğine inanıyorsanız ancak elinizdeki varlıkları satmak istemiyorsanız, vadeli piyasada o varlık üzerinde bir Satış Vadeli İşlem pozisyonu açarsınız. Fiyat düşerse, spot varlıklarınız değer kaybeder, ancak kısa vadeli pozisyonunuz kâr eder ve bu kâr, spot kaybınızı dengeler.

Koruma yaparken en dikkat edilmesi gereken konulardan biri de likidasyon riskidir. Kaldıraç kullanıyorsanız, pozisyon büyüklüğünüzü doğru ayarlamalısınız. Bu konuda detaylı bilgi için Kripto Vadeli İşlem Ticaretinde Likidasyon Fiyatı ve Pozisyon Boyutlandırma adresini inceleyebilirsiniz.

Teknik Analizle Zamanlama

Riskten korunmak veya yeni bir pozisyon açmak için doğru zamanı belirlemek önemlidir. Teknik göstergeler, piyasa momentumunu ve olası dönüş noktalarını anlamanıza yardımcı olabilir.

Gösterge Kullanımı

1. **RSI (Göreceli Güç Endeksi):** RSI, piyasanın aşırı alım (genellikle 70 üzeri) veya aşırı satım (genellikle 30 altı) bölgelerinde olup olmadığını gösterir. Eğer spot varlıklarınız yüksek bir RSI seviyesindeyken (aşırı alım) bir düşüş bekliyorsanız, bu, koruma pozisyonu açmak için uygun bir zaman olabilir. RSI Ile Alış Satış Zamanlaması bu konuyu derinlemesine açıklar.

2. **MACD (Hareketli Ortalama Yakınsama Iraksama):** MACD, iki hareketli ortalama arasındaki ilişkiyi göstererek trendin gücünü ve yönünü belirlemeye yardımcı olur. MACD çizgisinin sinyal çizgisini aşağı kesmesi (ölü kesti), bir düşüş trendi başlangıcına işaret edebilir ve bu, spot varlıklarınızı koruma ihtiyacınızı artırabilir. MACD Ile Giriş Çıkış İşaretleri bu göstergenin nasıl kullanılacağını detaylandırır.

3. **Bollinger Bantları:** Bu bantlar, fiyatın ortalama değerinden ne kadar saptığını gösterir. Fiyatın üst banda dokunması aşırı alım sinyali verirken, alt banda dokunması aşırı satım sinyali verebilir. Eğer fiyat üst banttan hızla uzaklaşmaya başlarsa, bu bir geri çekilme (düzeltme) sinyali olabilir ve koruma düşünülmelidir. Bollinger Bantları Ile Pozisyon Yönetimi bu araçların kullanımını gösterir.

Risk Dengesi için Basit Bir Örnek

Diyelim ki 1 BTC'yi 50.000 $ spot fiyattan aldınız. Piyasada hafif bir belirsizlik var ve 1 hafta sonra %10 düşüş bekliyorsunuz ama varlığınızı satmak istemiyorsunuz.

İşlem Türü	Miktar	Fiyat Seviyesi	Amaç
Spot Varlık	1 BTC	50.000 $	Pozitif Piyasa Görüşü (Uzun Pozisyon)
Vadeli Koruma (Kısa)	0.5 BTC Karşılığı	50.000 $ (Vadeli Fiyat)	Spot Kaybını Kısmen Engelleme

Eğer fiyat 50.000 $'dan 45.000 $'a düşerse (10% düşüş):

• Spot Kaybı: 50.000 $ - 45.000 $ = 5.000 $ kayıp (1 BTC üzerinden).
• Koruma Kârı (0.5 BTC için): 5.000 $ düşüşün yarısı kadar kâr elde edersiniz (5000 $ * 0.5 = 2.500 $).
• Net Kayıp (Koruma Sonrası): 5.000 $ - 2.500 $ = 2.500 $.

Bu durumda, tam koruma yapsaydınız kayıp 0 olacaktı. Kısmi koruma ile kaybınızı yarıya indirdiniz ve piyasa yükselirse, koruma pozisyonunuzu kapatıp spot varlıklarınızın yükselişinden tam olarak faydalanabilirsiniz. Bu denge, esneklik sağlar.

Psikoloji ve Risk Notları

Risk yönetimi sadece matematik ve göstergelerden ibaret değildir; aynı zamanda psikoloji ile de yakından ilgilidir.

Yaygın Psikolojik Tuzaklar

1. **Kayıpları Telafi Etme İsteği (Revenge Trading):** Spot pozisyonunuz düştüğünde panikleyip, vadeli işlemlerde daha büyük bir kaldıraçla (veya daha büyük bir pozisyonla) kaybınızı hemen telafi etmeye çalışmak felakete yol açabilir. Bu, genellikle daha büyük zararlarla sonuçlanır. 2. **Aşırı Güven:** Başarılı bir koruma işlemi sonrası, kendinizi yenilmez hissedebilir ve bir sonraki korumada kaldıraç oranını gereğinden fazla artırabilirsiniz. Her işlem, yeni bir risk değerlendirmesi gerektirir. 3. **Korumayı Erteleme:** Piyasada hafif bir düşüş gördüğünüzde, "daha da düşer, sonra korurum" diyerek ertelemek, ani ve sert bir düşüş karşısında hazırlıksız yakalanmanıza neden olabilir.

Önemli Risk Notları

Vadeli işlemler, Kaldıraç içerdiği için spot piyasadan çok daha risklidir. Koruma yaparken bile dikkatli olmalısınız:

• **Basis Riski:** Spot fiyat ile vadeli sözleşme fiyatı arasındaki farka "basis" denir. Koruma yaparken, vadeli fiyatın spot fiyattan farklı hareket etme riski her zaman vardır. Bu durum, korumanın mükemmel olmayacağı anlamına gelir.
• **Marj ve Likidasyon:** Vadeli işlemlerde teminat (marj) kullanılır. Eğer koruma pozisyonunuz beklenmedik bir şekilde ters yönde hareket ederse, marj çağrıları alabilir veya pozisyonunuz likide edilebilir. Marj Yönetimi ve Likidasyon Fiyatı: ETH Süresiz Vadeli İşlemlerde Risk Kontrolü bu konularda yol göstericidir.
• **İşlem Maliyetleri:** Hem spot hem de vadeli işlemlerde komisyon ve fonlama ücretleri (özellikle Süresiz Vadeli İşlemlerde fonlama oranları) mevcuttur. Bu maliyetler, uzun süre koruma yapıldığında birikerek kârınızı eritebilir.

Özetle, Spot piyasa varlıklarınızı tutarken, Vadeli sözleşme piyasasını bir sigorta poliçesi gibi kullanarak riskleri yönetmek, uzun vadeli ve sürdürülebilir bir yatırım stratejisinin temelini oluşturur. Daima küçük başlayın ve teknik göstergeleri kullanarak zamanlama yapmaya çalışın.

Ayrıca bakın (bu sitede)

• Basit Kripto Koruma Senaryoları
• RSI Ile Alış Satış Zamanlaması
• MACD Ile Giriş Çıkış İşaretleri
• Bollinger Bantları Ile Pozisyon Yönetimi

Önerilen makaleler

• Vadeli işlem sözleşmesi
• Süresiz Vadeli İşlemlerde Kaldıraç Kullanımı: Teminat Marjı Hesaplama ve Risk Yönetimi İpuçları
• API ile Vadeli İşlem Ticareti: Marj Yönetimi ve Kaldıraç Stratejileri
• Kripto vadeli işlem ticareti
• ETH Süresiz Vadeli İşlemlerde Volatilite Analizi ve Risk Yönetimi

Recommended Futures Trading Platforms

Platform	Futures perks & welcome offers	Register / Offer
Binance Futures	Up to 125× leverage; vouchers for new users; fee discounts	Sign up on Binance
Bybit Futures	Inverse & USDT perpetuals; welcome bundle; tiered bonuses	Start on Bybit
BingX Futures	Copy trading & social; large reward center	Join BingX
WEEX Futures	Welcome package and deposit bonus	Register at WEEX
MEXC Futures	Bonuses usable as margin/fees; campaigns and coupons	Join MEXC

Join Our Community

Follow @startfuturestrading for signals and analysis.