قراردادهای آتی

قراردادهای آتی: راهنمای جامع برای مبتدیان

قراردادهای آتی (Futures Contracts) ابزارهای مالی پیچیده‌ای هستند که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند قیمت یک دارایی را در یک تاریخ مشخص در آینده خرید یا فروش کنند. این دارایی می‌تواند شامل کالاها، سهام، ارزها، و در دنیای مدرن، ارزهای رمزنگاری‌شده نیز باشد. در این مقاله، به بررسی جامع قراردادهای آتی، نحوه عملکرد آن‌ها، مزایا و معایب، و کاربردهای آن‌ها خواهیم پرداخت. هدف این مقاله، فراهم آوردن یک درک عمیق و عملی برای مبتدیانی است که قصد ورود به این بازار را دارند.

قرارداد آتی چیست؟

یک قرارداد آتی، توافق‌نامه‌ای قانونی است که بین دو طرف برای خرید یا فروش یک دارایی در یک تاریخ و قیمت مشخص در آینده منعقد می‌شود. این قراردادها در بورس‌های سازمان‌یافته معامله می‌شوند و به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک (Hedging) و کسب سود (Speculation) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

خریدار متعهد به خرید دارایی در تاریخ سررسید است.
فروشنده متعهد به فروش دارایی در تاریخ سررسید است.

تاریخچه قراردادهای آتی

ریشه‌های قراردادهای آتی به بازارهای کشاورزی ژاپن در قرن هفدهم باز می‌گردد. کشاورزان برای محافظت از خود در برابر نوسانات قیمت برنج، قراردادهایی را منعقد می‌کردند که در آن قیمت برنج را در آینده تعیین می‌کردند. این ایده به تدریج به سایر کالاها و بازارهای مالی گسترش یافت. در ایالات متحده، بورس تجاری شیکاگو (Chicago Board of Trade) در سال ۱۸۴۸ تاسیس شد و نقش مهمی در توسعه و استانداردسازی قراردادهای آتی ایفا کرد. امروزه، قراردادهای آتی به طور گسترده در سراسر جهان معامله می‌شوند و بازاری با حجم معاملات بسیار بالایی را تشکیل می‌دهند.

اصطلاحات کلیدی در قراردادهای آتی

قیمت آتی (Futures Price): قیمتی است که در قرارداد آتی برای خرید یا فروش دارایی در تاریخ سررسید تعیین شده است.
تاریخ سررسید (Expiration Date): تاریخی است که قرارداد آتی به پایان می‌رسد و تسویه حساب انجام می‌شود.
حجم قرارداد (Contract Size): مقدار دارایی که هر قرارداد آتی نشان می‌دهد. برای مثال، یک قرارداد آتی طلا ممکن است نشان‌دهنده ۱۰۰ اونس طلا باشد.
حاشیه سود (Margin): مبلغی است که خریدار و فروشنده باید به عنوان تضمین در حساب خود نگه دارند. حاشیه سود برای پوشش زیان‌های احتمالی در نظر گرفته می‌شود.
تسویه (Settlement): فرآیندی است که در آن قرارداد آتی تسویه می‌شود. تسویه می‌تواند به دو صورت فیزیکی (تحویل دارایی) یا نقدی (پرداخت تفاوت قیمت) انجام شود.
نقطه شکست (Break-Even Point): قیمتی است که در آن خریدار یا فروشنده نه سود و نه زیان می‌کنند.
نوسانات (Volatility): میزان تغییرات قیمت یک دارایی در طول زمان.

نحوه عملکرد قراردادهای آتی

فرض کنید شما معتقدید که قیمت بیت‌کوین در آینده افزایش خواهد یافت. شما می‌توانید یک قرارداد آتی بیت‌کوین را خریداری کنید. اگر قیمت بیت‌کوین در تاریخ سررسید افزایش یابد، شما سود خواهید کرد. برعکس، اگر قیمت بیت‌کوین کاهش یابد، شما زیان خواهید کرد.

فروشنده قرارداد آتی، کسی است که معتقد است قیمت بیت‌کوین در آینده کاهش خواهد یافت. او با فروش قرارداد آتی، از کاهش قیمت سود می‌برد و از افزایش قیمت زیان می‌کند.

مزایای قراردادهای آتی

اهرم (Leverage): قراردادهای آتی به شما امکان می‌دهند با سرمایه کمتری، کنترل حجم بالایی از دارایی را در دست داشته باشید. این امر می‌تواند سود شما را افزایش دهد، اما در عین حال ریسک شما را نیز افزایش می‌دهد.
پوشش ریسک (Hedging): تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان دارایی‌ها می‌توانند از قراردادهای آتی برای پوشش ریسک نوسانات قیمت استفاده کنند.
کشف قیمت (Price Discovery): قراردادهای آتی به تعیین قیمت عادلانه دارایی‌ها کمک می‌کنند.
نقدینگی (Liquidity): بازارهای آتی معمولاً نقدینگی بالایی دارند، به این معنی که می‌توانید به راحتی قراردادهای خود را خرید و فروش کنید.

معایب قراردادهای آتی

ریسک بالا (High Risk): اهرم موجود در قراردادهای آتی می‌تواند منجر به زیان‌های قابل توجهی شود.
پیچیدگی (Complexity): قراردادهای آتی ابزارهای مالی پیچیده‌ای هستند و نیاز به درک عمیقی از بازار دارند.
نیاز به حاشیه سود (Margin Requirement): شما باید مبلغی را به عنوان حاشیه سود در حساب خود نگه دارید که ممکن است در صورت زیان، از حساب شما برداشت شود.
ریسک طرف مقابل (Counterparty Risk): اگر طرف مقابل قرارداد نتواند به تعهدات خود عمل کند، شما ممکن است زیان کنید.